Piłka nożna (ang. football) –
gra zespołowa, najpopularniejsza na świecie dyscyplina
sportowa. W zawodach (meczach) piłkarskich uczestniczą 2
rywalizujące ze sobą drużyny. Celem gry jest
umieszczenie piłki w bramce przeciwnika, zwycięża
drużyna, która uczyni to więcej razy. Mecze piłkarskie
odbywają się na prostokątnym, pokrytym murawą boisku.
Rozmiary boiska to 45 m do 90 m szerokości i długości od
90 m do 120 m.
Drużyna piłkarska składa się z 11 zawodników (aby zespół
został dopuszczony do meczu musi być ich co najmniej 7).
Wśród graczy wyróżniamy bramkarza, obrońców, pomocników
i napastników. Bramkarz jest jedynym zawodnikiem, który
może dotykać i łapać piłkę rękami (jednak zgodnie z
przepisami może to mieć miejsce jedynie we własnym polu
karnym – w przypadku dotknięcia piłki przez bramkarza
poza polem karnym jest on karany czerwoną lub żółtą
kartką (zobacz Wykroczenia i kary). Podział graczy na
resztę wymienionych pozycji jest czysto umowny, w
aktualnie stosowanych strategiach gry często następuje
podczas meczu płynna wymiana między nimi.Typowa gra
piłkarska polega na utrzymywaniu się w posiadaniu piłki
tak, aby nie weszła ona w posiadanie przeciwnika, na
podaniach piłki nogą lub głową (nie ręką) do partnera z
zespołu a następnie kopnięciu jej do bramki przeciwnika.
Kontakt fizyczny między graczami zasadniczo jest
niedozwolony. Zawodnicy, którzy nie są w posiadaniu
piłki, starają się przemieszczać po boisku, próbując
znaleźć się w pozycjach ułatwiających wymianę piłki
pomiędzy graczami swojego zespołu, a jednocześnie
utrudniających grę przeciwnikowi.Piłka nożna jest jedną
z szybciej prowadzonych gier. Gra jest zatrzymywana
(warto przy tym zauważyć, że inaczej niż w np. piłce
ręcznej zegar się nie zatrzymuje, następuje tylko
przerwa w grze ale mimo tego czas dalej płynie) po
opuszczeniu przez piłkę boiska lub przerwaniu jej przez
sędziego. Po jej zatrzymaniu gra jest wznawiana w sposób
określony w przepisach.
Piłka nożna :
Zasady ogólne
Mecze
rozgrywane są na boisku o szerokości od 45 m do 90 m i
długości od 90 m do 120 m. Po przeciwległych stronach
boiska na krótszych jego bokach ustawione są bramki o
szerokości 7,32 m i wysokości 2,44 m. Piłka powinna mieć
obwód nie mniejszy niż 68 cm i nie większy niż 71 cm, a
waga powinna wynosić od 396 do 453 gramów. Przy
rozpoczęciu meczu ciśnienie powietrza w jej wnętrzu musi
wynosić od 0,6 do 1,1 atmosfery (600 – 1100 g/cm²).
Każda z drużyn składa się z 11 graczy składu
podstawowego (w tym 10 zawodników pola i bramkarz). Do
tego drużyny posiadają również zawodników rezerwowych
(najczęściej do 7). W trakcie meczu można dokonywać
zmian. Ich liczba jest zgodna z wcześniejszymi
ustaleniami (mecze towarzyskie) lub ograniczona do
trzech w meczach oficjalnych. Raz zmieniony zawodnik nie
może się znaleźć ponownie na placu gry. Nie ma
ograniczeń co do rodzaju zmian (możliwe jest więc
wpuszczenie zamiast bramkarza zawodnika z pola).
Schemat boiska do piłki nożnej
Ubiór piłkarza nie może zawierać elementów mogących
powodować zagrożenie uszczerbku na zdrowiu u pozostałych
graczy, takich jak zegarki lub biżuteria. Podczas meczu
nie wolno ściągać koszulki (jest to karane żółtą
kartką), zabronione jest również jej ściągnięcie celem
odsłonięcia drugiej koszulki z ukrytą treścią.
Piłkę można uderzać głową, nogą, przyjmować na klatkę
piersiową itp., nie wolno jedynie dotykać jej rękami.
Zakaz ten nie dotyczy bramkarza w obrębie pola karnego
po uderzeniu piłki przez zawodnika drużyny przeciwnej
albo własnej (z wyjątkiem zamierzonego podania nogą).
Celowe dotknięcie piłki ręką jest karane rzutem wolnym
bezpośrednim dla drużyny przeciwnej (lub rzutem karnym,
jeśli piłki dotknął zawodnik pola we własnym polu
karnym). W zależności od sytuacji, sędzia może dodatkowo
ukarać zawodnika, który przewinił upomnieniem lub
kartką.Piłka nożna :
Wykroczenia i kary
Żółta i czerwona kartka
Niebezpieczne zagrania, zwane faulami (ang.
foul) są karane rzutami wolnymi dla drużyny zawodnika
faulowanego. Za przewinienia związane z niebezpieczną
grą, takie jak nakładka (niebezpieczny atak spodnią
częścią stopy) czy zbyt wysoko podniesioną nogę,
zagrania "ośmieszające" (podbicie sobie piłki i podanie
do swojego bramkarza albo postawienie piłki na linii
bramkowej i wbicie jej głową do bramki przeciwnika)
przyznawany jest rzut wolny pośredni (nie można zdobyć
bramki bez dotknięcia przez innego gracza – również z
drużyny przeciwnej). Za większość przewinień – w tym za
zagranie piłki ręką – przyznaje się zazwyczaj rzut wolny
bezpośredni (z którego można bezpośrednio zdobyć gola).
W czasie wykonywania rzutu wolnego żaden z
zawodników drużyny przeciwnej nie może stać bliżej niż 9
m 15 cm (10 jardów) od miejsca wykonywania rzutu
wolnego. Jeśli przed wykopem któryś z zawodników drużyny
przeciwnej znajdzie się w strefie 9 metrów 15
centymetrów, to rzut wolny jest powtarzany, a zawodnik
może zostać ukarany upomnieniem lub kartką. Bramka
zdobyta z rzutu wolnego zostaje uznana, gdy był to rzut
wolny bezpośredni, lub pośredni, ale piłka została
dotknięta przez obrońcę drużyny przeciwnej lub kolegę z
drużyny.
Za niebezpieczne, brutalne lub niesportowe
zagranie sędzia może ponadto pokazać zawodnikowi żółtą
lub czerwoną kartkęlub ukarać karą minutową(3 minuty,5
minut) u młodszych zawodników. Czerwona kartka oznacza
konieczność opuszczenia placu gry bez możliwości
wstawienia nowego zawodnika. Otrzymanie żółtej kartki
nie pociąga za sobą większych konsekwencji, aczkolwiek
należy pamiętać, że otrzymanie żółtej kartki w momencie,
gdy wcześniej miało się już na koncie jedną oznacza
automatycznie opuszczenie placu gry. Bramkarz może łapać
i wykopywać piłkę, natomiast przeciwnik nie może dotknąć
bramkarza, gdyż ten jest w polu karnym. Jeżeli bramkarz
poza polem karnym dotknie piłki ręką może zostać ukarany
czerwoną kartką, a drużyna przeciwna będzie wykonywała
rzut wolny.
Piłka nożna : Stałe
fragmenty gry
Jeśli piłka po uderzeniu, podaniu
lub odbiciu przekroczy boczną linię końcową,
sędzia odgwizduje aut (ang. out). Wznowienie gry
następuje przez wyrzut piłki rękoma, zza głowy,
przez zawodnika drużyny przeciwnej. Gdy piłka
opuści linię końcową boiska za bramką
przeciwnika, grę rozpoczyna jeden z zawodników
drużyny przeciwnej, ustawiając piłkę w obrębie
(najczęściej na linii) pola bramkowego (5 m od
linii końcowej wokół bramki). Natomiast gdy
któryś z zawodników wybije piłkę poza własną
bramkę, wówczas sędzia przyznaje drugiej
drużynie rzut rożny (ang. corner), z którego
piłka jest wznawiana wykopem z narożnika boiska
przez zawodnika drużyny przeciwnej.
Po faulu w obrębie pola karnego sędzia dyktuje
rzut karny. Jest to rzut wolny wykonywany z
odległości 10 m 98 cm od bramki. W czasie
wykonywania rzutu wolnego w polu karnym może
znajdować się tylko zawodnik wykonujący rzut
karny oraz bramkarz. Do momentu oddania strzału
bramkarz nie może wybiec przed linię bramkową
(czasami bramkarz wybiega poza linię, lecz
sędzia przymyka na to oko) , a zawodnicy jego
drużyny nie mogą wbiec w pole karne. Rzut karny,
może być również rozegrany pomiędzy dwoma
zawodnikami z drużyny. JEdnak po podaniu, piłka
musi potoczyć się do przodu, w kierunku bramki
przeciwnika, a zawodnik do którego podanie jest
adresowane do momentu rozegrania piłki musi
znajdować się poza polem karnym oraz w
odległości 9m 15cm. Dozwolone jest dobijanie
strzałów, przez wszystkich zawodników. Strzelec
rzutu karnego może dobijać, ale tylko jeżeli
piłka zostanie rozegrana z innym zawodnikiem
(najczęściej bramkarzem drużyny przeciwnej, lub
obrońcą. Jeżeli piłka po strzale zostanie odbita
od słupka i nie dotknie jej żaden inny zawodnik,
strzelec nie może ponownie zagrać piłki.
Wykonanie rzutu karnego powinno być płynne,
niedozwolone jest markowanie strzału. W
przypadku nieprawidłowości, sędzia powtarza
wykonanie rzutu karnego.
Spalony
Sytuacja, gdy piłkarz drużyny atakującej w
momencie kierowania podania do niego jest na
połowie drużyny przeciwnej bliżej linii końcowej
bramki, aniżeli dwóch zawodników drużyny
broniącej (jednym z nich może być bramkarz),
nazywana jest w piłce nożnej spalonym. W
szczególności wynika z tego, że na spalonym nie
jest piłkarz, który jest za linią obrony, ale
nie przekroczył linii połowy boiska. Spalony nie
obowiązuje również podczas wyrzutu z autu i
rzutu rożnego. W przypadku spalonego sędzia
najczęściej kieruje się wskazaniem bocznych
arbitrów i – w przypadku odnotowania pozycji
spalonej – dyktuje rzut wolny pośredni dla
drużyny przeciwnej.
Piłka nożna :
Przywilej korzyści
Zasadą, którą często kierują
się sędziowie (pomimo braku formalnego nakazu)
jest zasada przywileju korzyści. Oznacza ona,
rezygnację z odgwizdania, jeśli drużyna
pokrzywdzona jest w korzystnej sytuacji.
Przykładowo – jeśli podczas wykonywania rzutu
wolnego mur wbiegnie w strefę 9,15 m od piłki a
mimo to padnie gol, to sędzia nie nakaże
powtórzenia rzutu wolnego. Podobnie będzie, gdy
nastąpi faul na kartkę, lecz sędzia zdecyduje
pokazać się ją po zakończeniu akcji, gdyż
pokrzywdzona drużyna pomimo faulu jest w
posiadaniu piłki
Piłka nożna : Czas
trwania i wyłanianie zwycięzcy
Czas gry wynosi 90 minut (dwie połowy, każda po
45 minut). Sędzia może przedłużyć każdą połowę
meczu stosownie do przerw w grze. Po upływie
doliczonego czasu gry zwycięzcą jest ta drużyna,
która zdobyła więcej bramek. W przypadku
rozgrywania meczów systemem ligowym, za wygraną
zwycięzca zdobywa 3 punkty (w niektórych ligach
2 punkty), przegrany nie zdobywa żadnego. Remis
natomiast obu drużynom daje po jednym punkcie. W
systemie ligowym drużyny grają ze sobą każdy z
każdym po dwa razy, jednak np. w lidze
austriackiej i szkockiej drużyny rozgrywają
między sobą po 4 pojedynki.
W przypadku, gdy mecze rozgrywane są turniejowym
systemem dwumeczów, pierwszy mecz zawsze kończy
się po drugiej połowie. Zwycięzcą dwumeczu
zostaje ta drużyna, która w dwóch meczach
zdobędzie więcej goli. Jeśli okaże się, że obie
drużyny zdobyły ich tyle samo, zwycięża drużyna,
która strzeliła więcej goli w meczu wyjazdowym.
Jeśli powyższe warunki nie wyłonią zwycięzcy,
odbywa się dogrywka.
Jeśli w przepisowym czasie gry drużyny osiągną
wynik remisowy, a konieczne jest wyłonienie
zwycięzcy (co ma miejsce w przypadku spotkań
rozgrywanych systemem turniejowym bez rewanżów),
ma wówczas miejsce trzydziestominutowa dogrywka
- 2 połowy po 15 minut. W większości rozgrywek
na szczeblu międzypaństwowym obowiązywała do
niedawna zasada "złotej bramki" (golden goal),
polegająca na tym, że po strzeleniu bramki w
dogrywce mecz się kończy, a zwycięzcą zostaje
drużyna, którą ją zdobyła. Później na jej
miejsce wprowadzono zasadę "srebrnej bramki"
(silver goal), polegającej na tym, że zwycięzcą
zostaje drużyna, która prowadzi po pierwszej
połowie dogrywki. Obecnie odchodzi się od tych
zasad na rzecz pełnowymiarowej dogrywki.
Jeśli dogrywka nie przyniesie rozstrzygnięcia,
wówczas zawodnicy obu drużyn wykonują serię
rzutów karnych (po 5 rzutów karnych, każda dla
każdej drużyny), a gdy i po nich nie ma
zwycięzcy, wykonuje się na przemian po jednym
rzucie karnym aż do osiągnięcia zwycięstwa. W
serii rzutów karnych piłkarze na przemian
wykonują rzuty karne z przepisowej odległości.
Żaden gracz nie może oddać więcej niż jednego
strzału, chyba, że wszyscy pozostali gracze pola
oddali już strzał w serii rzutów karnych. Gola
uznaje się, gdy piłka wpadnie do bramki
bezpośrednio, po odbiciu od słupka, poprzeczki
lub od bramkarza. Nie uznaje się tzw. "dobitek".
Piłka nożna :
Sędziowie
Zawody prowadzi zespół
sędziów: sędzia główny biegający po boisku, dwaj
sędziowie asystenci (biegający poza boiskiem
wzdłuż linii bocznych) oraz sędzia techniczny
(sygnalizuje zmiany i czas przedłużenia gry). W
przypadku braku sędziego technicznego (np. na
niższych szczeblach rozgrywkowych)zmiany
sygnalizowane są przez jednego z sędziów
liniowych, przez uniesienie oburącz chorągiewki.
Decyzje sędziego głównego są nieodwołalne.
Jedynie sędzia główny podejmuje decyzję.
Sędziowie boczni są jedynie pomocnikami, których
sugestiami arbiter głowny powinien, lecz nie
musi się sugerować. Przyjmuje się, że sędzia
jest "powietrzem". Znaczy to, że w momencie gdy
piłka odbije się od sędziego i przeszkodzi, lub
pomoże jednemu z zespołów przeprowadzić
skuteczną akcję, gra jest kontunuowana. Równiez
w przypadku zderzenia sędziego z jednym z
graczy, co mogłoby mieć wpływ na przebieg gry.
Sędziowie muszą być niezależni, tzn. w meczach
międzypaństwowych nie mogą pochodzić z krajów,
których drużyny uczestniczą w spotkaniu.
Dopuszczalne są zmiany sędziów w trakcie
rozgrywek (np. z powodu kontuzji arbitra
głównego).
Piłka nożna : Rodzaje
rozgrywek
Piłka nożna jest od wielu lat
najpopularniejszą dyscypliną sportową w wielu
krajach i ma najbardziej rozbudowane rozgrywki w
skali świata. Zasadniczo zawody odbywają się w
dwóch systemach: ligowym (tzw. każdy z
każdym) oraz pucharowym. Ten pierwszy
polega na rozegraniu przez każdą parę zespołów
określonej w regulaminie liczby meczów
(najczęściej 2) w sezonie i wyłonieniu zwycięzcy
(za wygraną przyznaje się przeważnie 3 punkty
(kiedyś 2), za remis rywale dostają po 1
punkcie, zaś za porażkę 0 punktów.
Zwycięża zespół, który uzyska najwięcej punktów,
a w dalszej kolejności decyduje różnica bramek,
większa ilość strzelonych bramek bądź wyniki
bezpośrednich spotkań. W systemie pucharowym
rozgrywa się mecze tylko między rozlosowanymi w
pary zespołami, przy czym do dalszej rundy
przechodzi (awansuje) zespół, który okaże się
lepszy w bezpośredniej rywalizacji. Istnieją
również systemy mieszane. Na przykład podczas
Mistrzostw Świata I faza turnieju rozgrywana
jest w grupach, w każdej z nich systemem ligowym
("każdy z każdym"), natomiast począwszy od II
fazy (od 1/8 finału aż do finału) drużyny grają
między sobą systemem pucharowym (tzw.
"play-off"). INFORMACJE ZACIAGNIETE ZE
STRONY
pl.wikipedia.org |